30.1.2020: Eit kriminelt rotarymøte

Møtet i kveld var programfritt. Det vil seia at ein opnar for at medlemar kvitterar for utlodningsgevinstar med eit såkalla «3-minutt». Vanlegvis blir det plass til tre slike på ein time, så minutta kan bli litt lange.

Utan at det på nokon måte var avtala, kom alle tre til å handle om kriminalitet.

For snart 30 år sidan var Asbjørn Kvernland med på ein ekspedisjon på leit etter spor i nord etter den aldri rådlause skipskapteinen Otte Sverdrup. Han fortalde eit par episoder frå turen, mest om isen. Det var i den samanhengen han kom inn på namnsetjinga i området og først og fremsst Hall land på Grønland, som også inneheld ei kriminalhistorie.

Charles Francis Hall leia den amerikanske Polaris-ekspedisjonen i 1871. Amerikanarane skulle prøve å nå Nordpolen. Dei nådde så langt nord som til området som fekk namnet Hall land. Der sat dei fast i isen. 8. november døydde den nokså autoriære ekspedisjonsleiaren. Sjølv meinte han at han var forgifta, men ekspedisjonslegen skreiv dødsårsak hjerneslag. I 1968 var grava opne, og då viste det seg at han hadde fått i seg mykje arsenikk dei to siste vekene han levde. Hall fekk rett til slutt!

Tor Fossum er tidlegare politimann. Han tok opp tråden ved å tale om falske tilståingar, inspirert av TV-program om Arnfinn Nesset saka. 

På slutten av 1980-åra var han sjølv med på å etterforske ei sak på Steinkjer. Det brann ei campinghytte der det budde ein flykningefamilie frå Iran. Familiefaren var i harnisk over å vera plassert på Steinkjer, men dei var innlosjerte her enn så lenge. Ei natt vart hytta tent på. Dei berga så vidt. 

I grannehytta budde det ein mann med rusproblem. Han tilsto ganske snart - og mange gonger - at det var han som hadde gjort det fordi han ikkje likte slike folk.

Familien vart flytta til Infanterivegen saman med fleire andre familiar. Ei natt brann det også der. Denne saka var så alvoreleg at det kom spesialister frå Kripos for å etterforske saka. Dei fekk mistanke til den iranske familiefaren for båe brannane, men då var han forsvunnen med familien.

Løysinga kom då husfrua, då frå Tyrkia, kunne fortelja at slik var det. Men hadde det ikkje vorte ein brann til, ville det snart vorte eit justismord. Det er ikkje alltid ein kan stole på tilståingar, historia har mange eksempel på det!

Det vart stigning i programmet då Tor Lånkan tok tak i ein av dei større skurkane i norsk historie, nasjonalhelten kong Sverre. Kongen vart hylla av Henrik Wergeland og Bjørnstjerne Bjørnson, der til og med i nasjonalsangen!

Han var sikkert ikkje den fyrste som laug seg fram til makt, og han er definitivt ikkje den siste.

Tor viste mellom anna til den biografien professor emeritus Claus Krag har skrive om kongen: Sverre: «Norges største middelalderkonge». Han laug om opphav og identitet, han dikterte ein stor del av soga om seg sjølv og han forfalska pavebrev. Det gjekk menneskeliv tapt -.

I ettertid veit vi han innleidde i det ei stor tid for landet. Mykje av det som står att frå mellomalderen her i landet er bygt i den tida Sverreætta styrde landet. 

Kor stor vi kan rekne Sverre sjølv for å vera, kan vi reise tvil om, men glup var han. Det må ha gått i arv også etter han.
Med barnebarnet Håkon Håkonson nådde noregsveldet toppe og oldebarnet Magnus Lagabøter sette lovarbeid og samfunnorden i høgsetet. Med kongane i Sverre-ætta vart landet ein moderne europeisk stat. Kanskje vart lenge etter si tid kjeltringen Sverre bidrog positivt for landet.

Tekst: Kolbein Dahle

 
DET VAR EN GANG EN PANDEMI…

25. oktober 2022

DET VAR EN GANG EN PANDEMI…

V/KOMMUNEOVERLEGE SUNNIVA ROGNERUD

Kommuneoverlegen tok oss med på et resyme over 13 pandemier fra den første registrerte i årene 165-190 (kopper og meslinger) til Covid-19 i 2020-2022.

Et annet Spania

21. oktober 2022

Et annet Spania

Lynkurs i spansk geografi og historie!

Det er alltid med stor forventning vi går på rotarymøte når Morten skal fortelle fra ei reise. Og hver gang blir vi like imponert over den innsatsen han - eller ekteparet - legger ned i planlegging og gjennomførin

Programfritt 29.10.22

21. oktober 2022

Programfritt 29.10.22

Dei programfrie møta i klubben er ikkje heilt programfrie. Det har vorte tradisjon å samle 3-minutt-innlegga til desse møta. No er det ingen som held seg innanfor tre minutt - det har heller vorte slik at det blir plass til 3 på ein time.

Jan Idar Kjøren: Eit rikt liv - egoforedrag

21. oktober 2022

Jan Idar Kjøren: Eit rikt liv - egoforedrag

Eit nytt medlem i ein Rotaryklubb blir etter ei tid oppfordra til å bruke eit møte til å fortelja om seg sjølv, halde eit egoforedrag.

Aker Solutions

22. september 2022

Aker Solutions

Det er usikkert hvor mange som la merke til det, men i 1969 dukket det opp et mekanisk verksted ytterst på Ørin i Verdal. A/S K Ellingsens Mek. Verksted.

Trøndelag fylkeskommune, ble det som forventet?

22. september 2022

Trøndelag fylkeskommune, ble det som forventet?

Hadde trøndelagsfylka ikkje slått seg saman frivillig, ville det skjedd med tvang. Det ville vore mykje verre - omtrent slik starta Inge Fornes foredraget sitt.

PERSPEKTIVER FOR STEINKJER V/ KOMMUNEDIREKTØR BJØRN KALMAR AASLAND

13. september 2022

PERSPEKTIVER FOR STEINKJER V/ KOMMUNEDIREKTØR BJØRN KALMAR AASLAND

Aasland åpnet med at Steinkjer er en god kommune å bo og virke i, men vi har utfordringer.

Ideen om demokratiet ved Tor Lånkan

7. april 2022

Ideen om demokratiet ved Tor Lånkan

Etter å ha jobbet i offentlig forvaltning hele livet er Tor interessert i demokratiet. Hvis vi tror at demokratiet er stabilt tar vi gjerne feil. Det taper terreng i hele verden, og det er færre demokratier nå enn ved tusenårsskiftet.

Fra blodbad til kongemakt, om Gustav Eriksons flukt fra Stockholm til Dalarna

25. februar 2022

Fra blodbad til kongemakt, om Gustav Eriksons flukt fra Stockholm til Dalarna

Øystein Moholt, som er medlem i vår klubb, innviet oss i en historie om hvordan han som senere ble Gustav Vasa, greide å rømme fra blodbadet i Stockholm i 1520 til Dalarne.

Glimt inn i historia til Mære gjennom 1000 år v/ Bodil Østerås

17. februar 2022

Glimt inn i historia til Mære gjennom 1000 år v/ Bodil Østerås

Bodil Østerås er tilsatt som fagleder forvaltning ved Stiklestad Nasjonale Kultursenter.