Trøndelag fylkeskommune, ble det som forventet?

Hadde trøndelagsfylka ikkje slått seg saman frivillig, ville det skjedd med tvang. Det ville vore mykje verre - omtrent slik starta Inge Fornes foredraget sitt.


Inge Fornes


Hadde trøndelagsfylka ikkje slått seg saman frivillig, ville det skjedd med tvang. Det ville vore mykje verre - omtrent slik starta Inge Fornes foredraget sitt. 

Gjennom ganske lang tid hadde tankane om samanslåing av desse to fylka vore framme som politisk ide. I god tid før valet til fylkesting i 2019 vart prosessen sett i gang. Det var eit omfattande arbeid både administativt og politisk. Dette skjedde i rett tid, no veit vi at hadde vi ikkje gjort det sjølve, ville det skjedd med tvang.

No er spørsmålet, korleis har det gått?

Dei to fylkeskommunane hadde hatt mykje samarbeid og kjende kvarandre godt, men på ein del vesentlege område var skilnadane store. I nord var NTE eit vesentleg økonomisk element for fylkeskommunen. Inntektene derifrå påverka ein del av tenesteytinga til fylkeskommunen. NTE er overlatt til kommunane. Det fører med seg ny strategi med ny vekst. Det kan vera ei styrking av eigarkapet. 

Nord-Trøndelag var prega av nærleik til folket, Sør-Trøndelag hadde dobbelt så stort folketal som i nord og vart fjernare for dei fleste. Denne skilnaden hadde fyrst og fremst samanheng med storbyen Trondheim som var mykje av grunnen til at kulturen i dei to fylkeskommunane vart forskjellig.

Fylka hadde dessutan forskjellig styringsmodell. I nord var det innført paralmentarisme, i sør held dei på formannskapsmodellen. Etter samanslåinga vart denne modellen vald for det nye fylket. Det var vel nesten nødvendig med den desentraliserte administrasjonsmodellen som vart vald. For den nordlege delen av fylket, og ikkje minst for Steinkjer, var det viktig at så mykje av aktiviteten som muleg kom hit. Modellen vart at den politiske delen av organisasjonen skulle halde til i Trondheim, den administrative i Steinkjer. Ei slik todeling ville vore vanskeleg med ei parlamentarisk løysing. Kva det kan bli til i framtida er avhengig av kva Trondheim vil velja.

Fram mot valet i 2023 kjem det store utskiftingar av politikarar. Mange sentale personar seier frå seg attval. Det har vorte lenger veg til makt og det kan sjå ut til at politikarane står fjernare frå folk flest enn dei gjorde før, i alle fall i vår del av fylket. Elles er det slik at dei fleste ikkje tenkjer så mykje ovrer kva fylkeskommunen steller med og kven som styrer med kva.

Dei vidaregåande skulane er der omtrent som før, men det vil kome endringar fordi det er minkande elevtal.

Fylkeskommunane fekk ikkje alle dei nye oppgåvene dei kunne tenkje seg, men dei har ansvaret for ein svært stor del av vegnettet og ein stor del av kollektivtrafikken. Her er den store forskjellen frå før at også vegadministrasjon og fagmiljøet er overført. Denne oppgåva hadde nesten vore utenkeleg for dei minste fylka. Vi kan undrast på korleis det blir i Finnmark etter delinga. Allle fylka slit med det store etterslepet staten overlet.

Det har vore mykje merksemd kring kollektivtransporten. Det posiive er at dei nye takstsonene har ført til reduserte prisar. At aksjeselskapet AtB har alt ansvaret, er kanskje ikkje den beste løysinga. Det har sett politikarane på sidelina her slik at dei ikkje kan svare for det som ikkje går så bra. Drosjenæringa har store problem i utkantane, det er eit resultat av ei nasjonal ordning som ikkje passar like godt over alt.

Fylkeskommenen er meir enn lovpålagte oppgåver. Der er viktig at folk opplever den utviklingsrolla dette forvaltninsnivået har. Ei større eining kan ha utvida kompetanse som kan utnyttast betre. Fagskulane er eit eksempel på verksemd fåe har kjennskap til, men som er godt tilpassa behovet i næringslivet. Ut over dette er det ikkje dei næringspolitiske forventningane innfridde.

Etter ei prøveordning i Nord-Trøndelag frå tidleg på 1980-talet fekk fylkeskommunen ansvaret for delar av kulturminnevernet som lovpålagt oppgåve. Dette er vidareført med eit større omfang enn før samanslåinga.

Og konklusjonen. Det er ikkje sikkert alt er heilt på plass. Brukar og borgar er ikkje alltid same sak. For brukarane er dette forvaltningsnivået viktig, men borgarane kan likevel stemme med parti som vil fjerne det. 

Trøndelag fylkeskommune er komen for å bli så lenge Stortinget vil ha dette forvaltningsnivået. No kan heller ikkje dei partia i fylket vårt som var imot samanslåinga, tenkje seg å dele opp att fylket.

Tekst og foto: Kolbein Dahle


 
Motvind for vindkraft

29. oktober 2020

Motvind for vindkraft

Einar Sandvik, tidligere lektor, nå pensjonist holdt et foredrag om utbygging av vindkraft i Norge, overskrifta på foredraget var «Motvind for vindkraft».

Guvernør Terje Gaarden besøkte Egge Rotary 15.10.2020.

19. oktober 2020

Guvernør Terje Gaarden besøkte Egge Rotary 15.10.2020.

I starten av møtet orienterte Torgeir Havik kort om TV-aksjonen og oppfordret oss til engasjement.

Egoforedrag med Kolbjørn Almlid

13. oktober 2020

Egoforedrag med Kolbjørn Almlid

Kolbjørn Almlid, gutten fra Bartnesgrenda i Steinkjer er nylig blitt medlem i Egge Rotary og holdt sitt egoforedrag på møtet den 8. oktober 2020.

Nullvisjon for plastsøppel

28. september 2020

Nullvisjon for plastsøppel

TV-aksjonen 2020 går til Plast i Havet. I den anledning inviterte Egge Rotary Mads Løkeland – leder for Naturvernforbundet i Orklaregionen - til å holde foredrag «Nullvisjon for plastsøppel». Han ga en kunnskapsmettet innføring i et stort tema.

Tor Åm på besøk i Egge Rotary

14. september 2020

Tor Åm på besøk i Egge Rotary

I starten av møtet 10.09.2020 ble Kolbjørn Almlid chartret som nytt medlem. Vi venter et langt og interessant egoforedrag ved neste korsvei.
Tor Åm, adm. dir. Helse Nord Trøndelag (HNT), snakket om aktuelle tema i helseforetaket

Steinkjerfestivalen

7. september 2020

Steinkjerfestivalen

Svein Bjørge, Steinkjergutten som er født og oppvokst på BS (Bøndernes Salgslag) er arrangementsansvarlig på Dampsaga kulturhus i det daglige, men er nok landskjent som primus motor for Steinkjerfestivalen.

"Hva skal vi med EU?" med Lise Rye

2. september 2020

"Hva skal vi med EU?" med Lise Rye

Lise Rye er norsk historiker og professor ved Institutt for historie og klassiske fag, NTNU. Overskriften på hennes tema var «Hva skal vi med EU?»

Marit Ryan Tanem: Var Eva uskuldig?

7. februar 2020

Marit Ryan Tanem: Var Eva uskuldig?

Hildegard av Bingen. Ei intellektuell kvinne frå mellomalderen
Var Eva uskuldig i syndefallet? Hildegard, 1098 -1179, benediktinerabedisse og ei merkeleg mellomalderkvinne, meinte at så kunne vera tilfellet.

30.1.2020: Eit kriminelt rotarymøte

5. februar 2020

30.1.2020: Eit kriminelt rotarymøte

Møtet i kveld var programfritt. Det vil seia at ein opnar for at medlemar kvitterar for utlodningsgevinstar med eit såkalla «3-minutt». Vanlegvis blir det plass til tre slike på ein time, så minutta kan bli litt lange.

PSYKISK HELSE I EIT MODERNE PERSPEKTIV

30. januar 2020

PSYKISK HELSE I EIT MODERNE PERSPEKTIV

Som eldre mann, har du opplevd at kona di blir meir og meir sjef?
Du treng ikkje søkje hjelp hjå psykiater. Det er ei naturleg utvikling og har samanheng med hormonutviklinga gjennom livet.