Trøndelag fylkeskommune, ble det som forventet?

Hadde trøndelagsfylka ikkje slått seg saman frivillig, ville det skjedd med tvang. Det ville vore mykje verre - omtrent slik starta Inge Fornes foredraget sitt.


Inge Fornes


Hadde trøndelagsfylka ikkje slått seg saman frivillig, ville det skjedd med tvang. Det ville vore mykje verre - omtrent slik starta Inge Fornes foredraget sitt. 

Gjennom ganske lang tid hadde tankane om samanslåing av desse to fylka vore framme som politisk ide. I god tid før valet til fylkesting i 2019 vart prosessen sett i gang. Det var eit omfattande arbeid både administativt og politisk. Dette skjedde i rett tid, no veit vi at hadde vi ikkje gjort det sjølve, ville det skjedd med tvang.

No er spørsmålet, korleis har det gått?

Dei to fylkeskommunane hadde hatt mykje samarbeid og kjende kvarandre godt, men på ein del vesentlege område var skilnadane store. I nord var NTE eit vesentleg økonomisk element for fylkeskommunen. Inntektene derifrå påverka ein del av tenesteytinga til fylkeskommunen. NTE er overlatt til kommunane. Det fører med seg ny strategi med ny vekst. Det kan vera ei styrking av eigarkapet. 

Nord-Trøndelag var prega av nærleik til folket, Sør-Trøndelag hadde dobbelt så stort folketal som i nord og vart fjernare for dei fleste. Denne skilnaden hadde fyrst og fremst samanheng med storbyen Trondheim som var mykje av grunnen til at kulturen i dei to fylkeskommunane vart forskjellig.

Fylka hadde dessutan forskjellig styringsmodell. I nord var det innført paralmentarisme, i sør held dei på formannskapsmodellen. Etter samanslåinga vart denne modellen vald for det nye fylket. Det var vel nesten nødvendig med den desentraliserte administrasjonsmodellen som vart vald. For den nordlege delen av fylket, og ikkje minst for Steinkjer, var det viktig at så mykje av aktiviteten som muleg kom hit. Modellen vart at den politiske delen av organisasjonen skulle halde til i Trondheim, den administrative i Steinkjer. Ei slik todeling ville vore vanskeleg med ei parlamentarisk løysing. Kva det kan bli til i framtida er avhengig av kva Trondheim vil velja.

Fram mot valet i 2023 kjem det store utskiftingar av politikarar. Mange sentale personar seier frå seg attval. Det har vorte lenger veg til makt og det kan sjå ut til at politikarane står fjernare frå folk flest enn dei gjorde før, i alle fall i vår del av fylket. Elles er det slik at dei fleste ikkje tenkjer så mykje ovrer kva fylkeskommunen steller med og kven som styrer med kva.

Dei vidaregåande skulane er der omtrent som før, men det vil kome endringar fordi det er minkande elevtal.

Fylkeskommunane fekk ikkje alle dei nye oppgåvene dei kunne tenkje seg, men dei har ansvaret for ein svært stor del av vegnettet og ein stor del av kollektivtrafikken. Her er den store forskjellen frå før at også vegadministrasjon og fagmiljøet er overført. Denne oppgåva hadde nesten vore utenkeleg for dei minste fylka. Vi kan undrast på korleis det blir i Finnmark etter delinga. Allle fylka slit med det store etterslepet staten overlet.

Det har vore mykje merksemd kring kollektivtransporten. Det posiive er at dei nye takstsonene har ført til reduserte prisar. At aksjeselskapet AtB har alt ansvaret, er kanskje ikkje den beste løysinga. Det har sett politikarane på sidelina her slik at dei ikkje kan svare for det som ikkje går så bra. Drosjenæringa har store problem i utkantane, det er eit resultat av ei nasjonal ordning som ikkje passar like godt over alt.

Fylkeskommenen er meir enn lovpålagte oppgåver. Der er viktig at folk opplever den utviklingsrolla dette forvaltninsnivået har. Ei større eining kan ha utvida kompetanse som kan utnyttast betre. Fagskulane er eit eksempel på verksemd fåe har kjennskap til, men som er godt tilpassa behovet i næringslivet. Ut over dette er det ikkje dei næringspolitiske forventningane innfridde.

Etter ei prøveordning i Nord-Trøndelag frå tidleg på 1980-talet fekk fylkeskommunen ansvaret for delar av kulturminnevernet som lovpålagt oppgåve. Dette er vidareført med eit større omfang enn før samanslåinga.

Og konklusjonen. Det er ikkje sikkert alt er heilt på plass. Brukar og borgar er ikkje alltid same sak. For brukarane er dette forvaltningsnivået viktig, men borgarane kan likevel stemme med parti som vil fjerne det. 

Trøndelag fylkeskommune er komen for å bli så lenge Stortinget vil ha dette forvaltningsnivået. No kan heller ikkje dei partia i fylket vårt som var imot samanslåinga, tenkje seg å dele opp att fylket.

Tekst og foto: Kolbein Dahle


 
STEINKJER 3.0

14. oktober 2019

STEINKJER 3.0

«Vi bygger Steinkjer 3.0», sa den daglege leiaren i Steikjerbygg AS, Bjørn Aasland, då han starta presentasjonen av verksemda på møtet i rotaryklubben 10. oktober. Seinare kom det fram at dei også har store arbeid i gang med element både frå Steinkjer 1.0

Kommuneoverlege Sunniva Rognerud: Samhandlingsreformen & fastlegesituasjonen

11. oktober 2019

Kommuneoverlege Sunniva Rognerud: Samhandlingsreformen & fastlegesituasjonen

Kommuneoverlegen er odelsjente fra Østre Toten, men etter at hun kom til Verran i turnustjeneste har hun blitt i Trøndelag og har funnet seg godt til rette her. Fra tidlig i år er hun også kommuneoverlege i Verran.

Jorda rundt med Morten Tanem, del 2

8. oktober 2019

Jorda rundt med Morten Tanem, del 2

Reisa jorda rundt ble for lang for ett møte, derfor fikk han fortsette i kveld.

Vår helseteknologiske framtid

3. oktober 2019

Vår helseteknologiske framtid

Roald Bergstrøm fra Verdal holdt et svært inspiserende, kunnskapsbasert og tenkevekkende foredrag om de store teknologiske utfordringer som helsevesenet står ovenfor.

Tur i vester- og østerled

24. september 2019

Tur i vester- og østerled

En av klubbens medlemmer, Morten Tanem ga oss en grundig innføring i en nylig gjennomført 7 ukers reise jorda rundt.Ferden gikk vestover med i alt 15 stopp.

Internasjonalt i Egge RK

13. mai 2019

Internasjonalt i Egge RK

Rotary er en internasjonal organisasjon. Dette bør også komme fram i møteprogrammet. To møter i vår har hatt aktuelt internasjonalt innhold. Rotary er engasjert både i hjelpeprosjekt og fredsprosjekt.

MED BLÅLYS -  POLITI OG AMBULANSE

23. april 2019

MED BLÅLYS - POLITI OG AMBULANSE

På to møter i vinter har vi hatt møte med blålysetatane.

Anders Bardal: Drømmen om å bli best.

1. april 2019

Anders Bardal: Drømmen om å bli best.

Forteljinga var om småguten som ville bli den beste skihopparen i verda - og det starta så tidleg at han knapt kunne hugse når.

Skogastu - Bjørn Lunds minnne omtalt i Rotary Norden 19/2

21. februar 2019

Skogastu - Bjørn Lunds minnne omtalt i Rotary Norden 19/2

Egge Rotaryklubb sitt prosjekt Skogastu - Bjørn Lunds minne omtales over en helside i siste utgave av Rotary Norden.

TOMTEFESTELOVA

18. februar 2019

TOMTEFESTELOVA

På møtet i Egge Rotaryklubb den 7. februar orienterte Tor Backer om Tomtefestelova.

Loven kom i 1945, den er endret ofte, den gjeldende loven er fra 1996, den trådte i kraft med full virkning i 2002.